Περιγραφή
Το θέμα της δραστηριότητας «Ευρωπαίος πολίτης» είναι η καταγραφή των απόψεων των μαθητών της Α’ τάξης του 1ου ΓΕ.Λ. Σπάτων και του ΓΕ.Λ. Παιανίας για θέματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ΓΕ.Λ. Παιανίας συμμετείχε ώστε να αυξηθεί ο αριθμός του δείγματος της έρευνας. Πρόκειται δηλαδή για μία διαδικτυακή έρευνα οι ερωτήσεις της οποίας βασίστηκαν στην τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Το Ευρωβαρόμετρο είναι μια σειρά ερευνών κοινής γνώμης που πραγματοποιούνται τακτικά για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1973. Οι έρευνες αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των επίκαιρα θέματα που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Σε αυτή τη δραστηριότητα χρησιμοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, το λογιστικό φύλλο (spreadsheets) το οποίο είναι ένα εργαλείο που βοηθά να οργανώνονται και να επανοργανώνονται δεδομένα με τρόπο, ώστε να είναι δυνατόν να γίνονται αυτομάτως διαδοχικές μαθηματικές πράξεις και υπολογισμοί, ακόμη και τη στιγμή που αυτά τα δεδομένα μεταβάλλονται. Θεωρούνται ως παράδειγμα γνωστικής τεχνολογίας που ενισχύει και αναδιοργανώνει τη νοητική λειτουργία. Ακόμη με τη βοήθειά τους οι μαθητές μαθαίνουν όχι μόνο να είναι καταναλωτές γνώσης αλλά να γίνονται παραγωγοί ερευνητικής γνώσης. Μαθαίνουν να σκέφτονται κριτικά και να «διαβάζουν» κριτικά τον όγκο των πληροφοριών (Ράπτης και Ράπτη, 2007).
Υλοποιήθηκε στη διάρκεια τριών διδακτικών ωρών από το Α3 τμήμα του 1ου ΓΕ.Λ. Σπάτων κατά τη διάρκεια του β’ τετραμήνου του σχολικού έτους 2016-17.
Σε αυτή τη δραστηριότητα χρησιμοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, το λογιστικό φύλλο (spreadsheets) το οποίο είναι ένα εργαλείο που βοηθά να οργανώνονται και να επανοργανώνονται δεδομένα με τρόπο, ώστε να είναι δυνατόν να γίνονται αυτομάτως διαδοχικές μαθηματικές πράξεις και υπολογισμοί, ακόμη και τη στιγμή που αυτά τα δεδομένα μεταβάλλονται. Θεωρούνται ως παράδειγμα γνωστικής τεχνολογίας που ενισχύει και αναδιοργανώνει τη νοητική λειτουργία. Ακόμη με τη βοήθειά τους οι μαθητές μαθαίνουν όχι μόνο να είναι καταναλωτές γνώσης αλλά να γίνονται παραγωγοί ερευνητικής γνώσης. Μαθαίνουν να σκέφτονται κριτικά και να «διαβάζουν» κριτικά τον όγκο των πληροφοριών (Ράπτης και Ράπτη, 2007).
Υλοποιήθηκε στη διάρκεια τριών διδακτικών ωρών από το Α3 τμήμα του 1ου ΓΕ.Λ. Σπάτων κατά τη διάρκεια του β’ τετραμήνου του σχολικού έτους 2016-17.
Σκοπός
Οι στόχοι που επιδιώκεται να επιτευχθούν με την εν λόγω δραστηριότητα μπορούν να ταξινομηθούν σε τρία επίπεδα.
- ως προς το γνωστικό αντικείμενο επιδιώκεται οι μαθητές: να γνωρίσουν τις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου, να κατανοήσουν τη διαδικασία μιας επιστημονικής έρευνας και να ερμηνεύουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας.
- ως προς τη χρήση των ΤΠΕ επιδιώκεται οι μαθητές: να τις χρησιμοποιούν για εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς σκοπούς, να χειρίζονται τα λογιστικά φύλλα και να παρουσιάζουν σε αυτά τα αποτελέσματα των εργασιών τους.
- ως προς τη μαθησιακή διαδικασία επιδιώκεται οι μαθητές (UNESCO, 1996): Να δρουν και να συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα, να ερμηνεύουν ένα ζήτημα και να καταλήγουν σε συμπεράσματα, α συνεργάζονται και να μάθουν να δουλεύουν σε ομάδες, α κατανέμουν δημοκρατικά και ισότιμα ευθύνες και αρμοδιότητες.
Υλικοτεχνική υποδομή
Τα συγκεκριμένα μαθήματα πραγματοποιηθήκαν στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου όπου οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες ανάλογα με τον αριθμό των διαθέσιμων ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Ένταξη δραστηριότητας στο ΑΠΣ
Ωρολόγιο πρόγραμμα
Η δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 15-16 ετών και εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος «Πολιτική Παιδεία» της Α’ τάξης Γενικού Λυκείου. Συγκεκριμένα το θέμα της εν λόγω δραστηριότητας αποτελεί επέκταση της ενότητας 5.4 «Η Συμπολιτεία – Η Ευρωπαϊκή Ένωση» του 5ου κεφαλαίου του σχολικού βιβλίου «Πολιτική Παιδεία». Αναφορικά με τη διδασκαλία της ενότητας 5.4 επιδιώκεται για τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ως ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες, να αποκτήσουν κοινωνικές ικανότητες/δεξιότητες, αξίες και στάσεις ώστε να βοηθηθούν στην ένταξή τους σε μία διαρκώς μεταβαλλόμενη δημοκρατική ευρωπαϊκή κοινωνία.
Διδακτική μεθοδολογία
Ως προς τη διδακτική μεθοδολογία το παρόν σενάριο χρησιμοποιεί την μέθοδο της εκπόνησης συνθετικών εργασιών, τη λεγόμενη μέθοδο project, την οποία το «Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος Πολιτική Παιδεία (Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί και Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία) Α’ τάξης Γενικού Λυκείου και Επαγγελματικού Λυκείου» χαρακτηρίζει ως «τεχνική ζωτικής σημασίας γιατί, μεταξύ άλλων, προϋποθέτει συνεργασία και αλληλεγγύη, αυτονομία και υπευθυνότητα».
Προαπαιτούμενες γνώσεις
Για να ανταπεξέλθουν οι μαθητές στις απαιτήσεις της δραστηριότητας θα πρέπει να διαθέτουν τις βασικές γνώσεις χρήσης του λογιστικού φύλλου και των εργαλείων του διαδικτύου, όπως είναι οι φυλλομετρητές και οι μηχανές αναζήτησης. Τις γνώσεις αυτές οι μαθητές κατέχουν ήδη από τη Γ’ τάξη του Γυμνασίου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Γυμνάσιο («Έγκριση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την πιλοτική τους Εφαρμογή του διδακτικού πεδίου Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών»).
Η δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 15-16 ετών και εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος «Πολιτική Παιδεία» της Α’ τάξης Γενικού Λυκείου. Συγκεκριμένα το θέμα της εν λόγω δραστηριότητας αποτελεί επέκταση της ενότητας 5.4 «Η Συμπολιτεία – Η Ευρωπαϊκή Ένωση» του 5ου κεφαλαίου του σχολικού βιβλίου «Πολιτική Παιδεία». Αναφορικά με τη διδασκαλία της ενότητας 5.4 επιδιώκεται για τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ως ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες, να αποκτήσουν κοινωνικές ικανότητες/δεξιότητες, αξίες και στάσεις ώστε να βοηθηθούν στην ένταξή τους σε μία διαρκώς μεταβαλλόμενη δημοκρατική ευρωπαϊκή κοινωνία.
Διδακτική μεθοδολογία
Ως προς τη διδακτική μεθοδολογία το παρόν σενάριο χρησιμοποιεί την μέθοδο της εκπόνησης συνθετικών εργασιών, τη λεγόμενη μέθοδο project, την οποία το «Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος Πολιτική Παιδεία (Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί και Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία) Α’ τάξης Γενικού Λυκείου και Επαγγελματικού Λυκείου» χαρακτηρίζει ως «τεχνική ζωτικής σημασίας γιατί, μεταξύ άλλων, προϋποθέτει συνεργασία και αλληλεγγύη, αυτονομία και υπευθυνότητα».
Προαπαιτούμενες γνώσεις
Για να ανταπεξέλθουν οι μαθητές στις απαιτήσεις της δραστηριότητας θα πρέπει να διαθέτουν τις βασικές γνώσεις χρήσης του λογιστικού φύλλου και των εργαλείων του διαδικτύου, όπως είναι οι φυλλομετρητές και οι μηχανές αναζήτησης. Τις γνώσεις αυτές οι μαθητές κατέχουν ήδη από τη Γ’ τάξη του Γυμνασίου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σπουδών για τον Πληροφορικό Γραμματισμό στο Γυμνάσιο («Έγκριση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για την πιλοτική τους Εφαρμογή του διδακτικού πεδίου Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών»).
Μεθοδολογία
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε τρεις φάσεις: προετοιμασία, υλοποίηση, παρουσίαση.
Α’ φάση: Προετοιμασία
Στην πρώτη φάση επιδιώκεται οι μαθητές να διερευνήσουν το θέμα της δραστηριότητας που τους ανατέθηκε. Ειδικότερα οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και τους μοιράζεται ένα φύλλο εργασίας. Τους ζητείται να επισκεφθούν την ιστοσελίδα του Ευρωβαρόμετρου και να εντοπίσουν την τελευταία έρευνα που διεξήχθη. Στη συνέχεια μεταφράζουν από τα αγγλικά στα ελληνικά τις ερωτήσεις που τους έχουν ανατεθεί.
Β’ φάση: Εφαρμογή
Στη δεύτερη φάση και αφού έχει κατασκευαστεί με το google forms το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο οι μαθητές κάθε τμήματος της Α’ τάξης το απαντούν ο κάθε ένας ξεχωριστά.
Ο σύνδεσμος με το ερωτηματολόγιο της έρευνας είναι ο ακόλουθος:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfUTUjtaoWHXRHQp7cGjajGhULFGZjEhSBzrHJHjywozVr3KQ/viewform
Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκεντρώνονται αυτόματα τόσο σε λογιστικό φύλλο όσο και σε διαγράμματα. Την καταγραφή και ερμηνεία των αποτελεσμάτων ανέλαβαν τρεις μαθήτριες του τμήματος Α3, η Μπίμπιζα Ζωή, η Παπαχρήστου Μαίρη και η Πάσκου Όλγα. Οι μαθήτριες δούλεψαν ομαδικά στη διάρκεια δύο ημερών στο πλαίσιο των «Δημιουργικών Εργασιών», που για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκαν κατά το τρέχον διδακτικό έτος.
Γ’ φάση: Παρουσίαση
Σε αυτή τη φάση επιδιώκεται οι μαθητές να κοινοποιήσουν το αποτέλεσμα της δουλειάς τους, να επιχειρηματολογήσουν για το περιεχόμενό της, να έχουν αυτοπεποίθηση και να υποστηρίξουν τις απόψεις τους, να αναπτύξουν την αυτό-έκφραση και την επικοινωνία μεταξύ τους. Στην τελευταία φάση λοιπόν οι μαθήτριες παρουσίασαν τα αποτελέσματα της έρευνας στους συμμαθητές τους με τη βοήθεια μιας παρουσίασης powerpoint.
Α’ φάση: Προετοιμασία
Στην πρώτη φάση επιδιώκεται οι μαθητές να διερευνήσουν το θέμα της δραστηριότητας που τους ανατέθηκε. Ειδικότερα οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και τους μοιράζεται ένα φύλλο εργασίας. Τους ζητείται να επισκεφθούν την ιστοσελίδα του Ευρωβαρόμετρου και να εντοπίσουν την τελευταία έρευνα που διεξήχθη. Στη συνέχεια μεταφράζουν από τα αγγλικά στα ελληνικά τις ερωτήσεις που τους έχουν ανατεθεί.
Β’ φάση: Εφαρμογή
Στη δεύτερη φάση και αφού έχει κατασκευαστεί με το google forms το διαδικτυακό ερωτηματολόγιο οι μαθητές κάθε τμήματος της Α’ τάξης το απαντούν ο κάθε ένας ξεχωριστά.
Ο σύνδεσμος με το ερωτηματολόγιο της έρευνας είναι ο ακόλουθος:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfUTUjtaoWHXRHQp7cGjajGhULFGZjEhSBzrHJHjywozVr3KQ/viewform
Τα αποτελέσματα της έρευνας συγκεντρώνονται αυτόματα τόσο σε λογιστικό φύλλο όσο και σε διαγράμματα. Την καταγραφή και ερμηνεία των αποτελεσμάτων ανέλαβαν τρεις μαθήτριες του τμήματος Α3, η Μπίμπιζα Ζωή, η Παπαχρήστου Μαίρη και η Πάσκου Όλγα. Οι μαθήτριες δούλεψαν ομαδικά στη διάρκεια δύο ημερών στο πλαίσιο των «Δημιουργικών Εργασιών», που για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκαν κατά το τρέχον διδακτικό έτος.
Γ’ φάση: Παρουσίαση
Σε αυτή τη φάση επιδιώκεται οι μαθητές να κοινοποιήσουν το αποτέλεσμα της δουλειάς τους, να επιχειρηματολογήσουν για το περιεχόμενό της, να έχουν αυτοπεποίθηση και να υποστηρίξουν τις απόψεις τους, να αναπτύξουν την αυτό-έκφραση και την επικοινωνία μεταξύ τους. Στην τελευταία φάση λοιπόν οι μαθήτριες παρουσίασαν τα αποτελέσματα της έρευνας στους συμμαθητές τους με τη βοήθεια μιας παρουσίασης powerpoint.
|
|
|
|
|
|
|
|
Απολογισμός δραστηριότητας
Οι μαθητές μετέφρασαν με ευκολία τις ερωτήσεις της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου ενώ οι τρεις μαθήτριες που ανέλαβαν να ερμηνεύουν τα αποτελέσματα των απαντήσεων των μαθητών τα κατάφεραν με μεγάλη επιτυχία. Κατά τη συμπλήρωση μάλιστα του ερωτηματολογίου από τους μαθητές άλλων τμημάτων αρκετοί από αυτούς αγωνιούσαν για να δουν, όπως νόμιζαν, το αποτέλεσμα τους, δηλαδή κατά πόσο (σε ποσοστό) είναι ευρωπαίοι πολίτες.
Επέκταση
Η έρευνα αυτή μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες τάξεις για να εξαχθούν πιο ασφαλή συμπεράσματα ή μπορεί να επαναληφθεί όταν οι ίδιοι μαθητές φοιτήσουν στη Γ’ Λυκείου ώστε να γίνει μία σύγκριση.